سرپرست پایگاه میراث جهانی تخت جمشید:
ماكت كتاب اطلس گلسنگ ها نهایی می شود
فارس سرپرست پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با اشاره به اینكه محتوای اطلس گلسنگ ها با مفهوم شناسایی این عوامل، آماده شده و امیدواریم تحقیقات انجام و تكمیل شده را تبدیل به یك ماكت كرده و باتوجه به مباحث مهم تصویری و گرافیكی، آنرا به شكل كتاب منتشر نماییم.
حمید فدایی در گفت و گو با ایسنا و درباب روند تهیه اطلس گلسنگ ها، اظهار داشت: این پروژه کاری مشترک به حساب می آید که از سال ۱۳۸۳ و با همراهی آقای دکتر سهرابی، شروع شده و طی این سال ها پروژه ای بسیار دشوار اما لذتبخش، انجام شده است.
او با اشاره به اینکه با عنایت به گونه های مختلف گلسنگ و رفتارهای متفاوت هر گونه، زدودن و مقابله با این عامل لطمه زا در مجموعه های تاریخی متفاوت می باشد، اظهار داشت: با در نظر گرفتن اهمیت زدودن و پاکسازی گلسنگ ها در مجموعه تخت جمشید، ابتدا باید نسبت به گونه های مختلف آن، شناخت پیدا می کردیم و این پروسه شناخت هم طی سال های ۸۳ تا حالا ادامه داشته و منجر به شناخت حدود ۱۵۰ گونه شده است.
فدایی با تاکید براینکه کار بزرگ و ماندگاری توسط دکتر سهرابی و تیم کارشناس همراه وی در شناسایی گلسنگ ها انجام شده است، درباب طرح تهیه اطلس گلسنگها اظهار داشت: برخی از این گلسنگ ها تاثیر مخربی داشتند و بعضی هم اثر کمتری برجا گذاشته اند؛ پس از همان ابتدا فکر کردیم که این مطالعات را زمینه ای برای تهیه یک اطلس قرار داد. البته مطالعات در تخت جمشید و پاسارگاد انجام و زمینه این مهم برقرار شد.
سرپرست پایگاه میراث جهانی تخت جمشید اظهار داشت: به یاری خدا در همین ماه های گذشته ماکت اولیه یعنی گزارش کاملی از شناسایی گلسنگ ها نهایی شد و ما نیز تلاش می نماییم که با کمک پژوهشگر این طرح، آن گزارش را در قالب یک ماکت کتاب علمی، آماده نماییم. اما پروسه تبدیل یک گزارش به ماکت یک کتاب، نیازمند آنست که خاصیت های کتاب برای آن فراهم گردد.
فدایی افزود: این پروژه حالا از بابت چگونگی ارائه محتوا در قالب تصاویر خوب و نقشه هایی با کیفیت در حال انجام می باشد، این مرحله که نهایی شود بقیه مسائل مربوط به چاپ خواهد بود؛ ما امیدوار هستیم که بخش عمده ای از کار در ماه های پیش رو تا آخر سال انجام و یک ماکت کتاب علمی خوب، آماده شود و بعد از طی سطوح علمی و بحث های گرافیکی، تا آخر سال بخش مهمی از کار نهایی شده باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا محتوای اطلس گلسنگ های تخت جمشید و پاسارگاد الان آماده شده است؟، اظهار داشت: محتوا با مفهوم شناسایی آنها بله، شناخت نسبت به انواع گلسنگ ها شامل مخرب، کم خطر یا بی خطر، که با الگوهای استاندارد آن مطابقت داده شده است؛ حتی به نظر می آید گلسنگی هم بوده که برای نخستین بار در تخت جمشید شناسایی شده است؛ به این معنا که یک گونه جدید به دنیا معرفی می شود؛ پس پروژه تهیه اطلس گلسنگ با چنین خاصیت محتوای علمی، آماده است.
فدایی در پاسخ به این پرسش که آیا تهیه اطلس گلسنگ ها به مدلول ارائه راهکارهای علمی برای نجات میراثی نظیر تخت جمشید از لطمه این آفت ها است؟ اظهار داشت: فرض کنید ما در جنگی قرار داریم که بدون داشتن شناخت دقیق از دشمن و امکاناتش نمی توان برنده آن بود، باید ابتدا شناخت کافی پیدا کرد و بعد برای مقابله نسخه پیچید؛ این در مورد گلسنگ ها مصداق دارد.
او افزود: این مساله در سراسر جهان مورد بحث است، اگر ما هم این راه دراز را نپیموده بودیم، حالا نسبت به مشکل کور بودیم و نمی توانستیم تشخیص دهیم که تمرکز باید روی کدام گونه گلسنگ باشد، با چه ابزار و چه روشی گلسنگ را حذف یا کنترل کنیم؛ این را باید توجه داشت که در موضوع گلسنگ و تکثیر آنها ما با یک موضوع و مبحث زیست محیطی روبرو می باشیم. حالا به همت کارشناسان و متخصصان این شناخت حاصل شده و البته که این نیمی از راه است و هنوز نیمه دوم که اتفاقا، دست کمی از نیمه اول ندارد، را انجام نداده ایم.
فدایی با تاکید براینکه دغدغه طرفداران و دوستداران میراث فرهنگی به جا بوده است، اظهار داشت: این درست بودن دغدغه بدان مدلول نیست که بنایی که ۲۵۰۰ سال با چنین شرایطی جلو آمده، طی ۱۰ یا ۱۵ سال مشکلش حل و به شکل کامل رفع گردد، بارها گفته ایم که اجازه دهید کار مطالعات با دقت تمام کامل شود؛ ما آهسته و پیوسته و با شناخت دقیق مسیر پیش رو و با شناخت مسائل، پیش برویم.
مواجهه با میراث جهانی نیازمند فکر و کار جهانی است
او در پاسخ این پرسش که آیا حالا و با توجه به شناخت علمی نسبت به مشکل گلسنگ ها، مانع دیگری برای زدودن این آفت از آثار تاریخی خصوصا میراث جهانی تخت جمشید و پاسارگاد وجود دارد؟ اظهار داشت: توجه داشته باشیم که ما با یک میراث جهانی روبرو می باشیم، آن هم میراثی که سنگی و صخره ای است و همیشه سنگ میزبانی خوب برای گلسنگ محسوب می شود؛ جهانی بودن یک بنا، به تنها یک محدودیت برای انجام هر کاری است، حال اگر بخواهیم کار را برای حفاظت و درمان پیش ببریم اساسا باید آزمایشگاهی در همین مقیاس داشته باشیم آنهم نه روی میراث جهانی؛ آنوقت و بعد از ارزیابی دقیق، به شکل محدود عمل کرده و نتایج آنرا در آزمایشگاه یا در محدوده پایلوت و میدانی بستر سنگ معمولی، نه سنگ تاریخی، ببینیم. بعد از آن بررسی نماییم که آیا همین نتایج را در سنگ و سنگ نگاره های تاریخی هم خواهیم گرفت. موضوع اصلی در بخش درمان اینست که مقیاس ها را رعایت کرده و بی گدار به آب نزنیم.
بضاعت اندک در متخصصان گلسنگ شناسی
فدایی در پاسخ به اینکه آیا متخصصان داخلی توانایی انجام کامل پروژه را دارند یا باید از متخصصان خارجی نیز بهره بگیریم؟ اظهار داشت: بار دیگر این مساله را باید متذکر شوم که ما با یک میراث جهانی سر و کار داریم که حل مشکلاتش هم راهکارهای جهانی را می طلبد؛ ما به این مساله اعتقاد داریم، کما اینکه در مراحل شناخت و مطالعات هم از اساتید گلسنگ شناسی، بواسطه ارتباطاتی که با دانشگاه های جهان داشتیم، بهره بردیم.
او افزود: تخصص گلسنگ شناسی مثل تخصص هایی همچون دیرینه شناسی یا حفاظت نیست که تعداد زیادی متخصص در کشور آموزش داده باشیم، یا جامعه دانشگاهی تعداد زیادی گلسنگ شناس تحویل جامعه داده باشند، ما در این حوزه بضاعتمان کم است اما خوشبختانه همان چند نفری هم که روی این مساله تمرکز دارند، که سرآمد آنها هم جناب دکتر سهرابی ست، از دانش بسیار بالا و وسیعی برخوردارند؛ این ها تحصیل کرده هستند و تمام دغدغه شان برای سال ها روی بحث گلسنگ متمرکز بوده است.
فدایی تصریح کرد: برای این مهم همچنان نباید راه اشتباه برویم، اینکه بتوانیم در موضوع آزمایشگاه و امکانات آزمایشگاهی از خارج کشور کمک بگیریم، یا در بحث درمان از دانش افرادیکه پیش از این در نقاط مختلف جهان نتایج خوبی در کنترل گلسنگها کسب کرده اند استفاده کنیم؛ اینکه از مقالات انتشار یافته توسط اساتید خارجی پیرامون این مساله بهره ببریم، همه مد نظر قرار دارد، البته در مرحله شناخت ارتباط خوبی با دانشگاه های جهان برقرار شد که در مرحله راهکار درمانی هم می تواند ادامه داشته باشد.
لزوم حفاظت از پلکان شرقی کاخ آپادانا
وی درباب نگرانی ها برای اقدامی سریع در مورد دیوار شمالی کاخ آپادانا که بیشترین لطمه را از گلسنگ ها دیده است، نیز اظهار داشت: علت اینکه چنین مطلبی در مورد کاخ آپادانا مطرح می شود انست که ما یک پلکان شرقی و یک پلکان شمالی در این بنا داریم، بخش شرقی همانی ست که سقفی دارد و حداقل در این چند دهه که از ایجاد این پوشش سقفی می گذرد، شاهد کمترین تاثیر فرساینده گلسنگ ها بوده ایم، حال اگر بررسی نماییم متوجه خواهیم شد که موضوع در مورد پلکان شمالی ۳۶۰ درجه با پلکان شرقی متفاوت است، بدین سبب دغدغه این بوده که چه تدبیری می توان برای حفاظت از این بخش اندیشید و اجرا کرد.
فدایی تصریح کرد: اینطور نیست که کل لطمه ها در بخش شمالی ناشی از گلسنگ باشد، طبعا گلسنگ جایی رشد می کند که رطوبت بیشترین تاثیر را دارد و آن رطوبت سایر مسائل فرسایشی و انحلالی را هم زمینه ساز خواهد بود؛ مطلب اینکه جمیع عوامل مختلف موجب فرسوده تر شدن بخش شمالی کاخ آپادانا شده که یکی هم تجمع و تراکم بیشتر گلسنگ ها است. آقای دکتر سهرابی چون همه مسائل را از منظر گلسنگ می بیند و متخصص این مساله هست، یکی از پیشنهادهای ایشان ایجاد سقف در پلکان شمالی، به موازات اقدامات درمانی است؛ کما اینکه اجرای روش های سبز مبتنی بر محیط زیست هم به صورتی اقدامات کنترلی است یعنی اگر ما رطوبت را از محیط بگیریم، گلسنگ محیط را رها می کند.
او در عین حال اظهار داشت: اما اجرای این سقف ها با محدودیت هایی مواجه می باشد، یعنی اینکه شرایط به مثابه سه دهه قبل نیست که ما بتوانیم سقفی به بزرگی سقف به وجود آمده در ناحیه شرقی، اجرا نماییم از طرفی سقف های موقت هم باید توجیه داشته باشد؛ یعنی اینکه اگر قصد اجرای یک سقف در مقیاس کوچک را داشته باشیم باید کار از یک منطق پیروی کند. یکی از موضوعات پیگیری شده با هم اندیشی آقای دکتر سهرابی، همین بود که ایشان اطلاعات علمی را در اختیار ما بگذارند تا در شورای تصمیم گیری مطرح شود؛ توجه داشته باشیم که اینجا موضوع منظر تخت جمشید است و ایجاد سقف هم این منظر را مخدوش خواهدنمود.
فدایی با یادآوری اینکه اطلاعات علمی می تواند در پذیرش شورای راهبردی برای ایجاد سقف در محدوده پلکان شرقی آپادانا، موثر باشد. اظهار داشت: ما این مساله را به زودی در شورای راهبردی مطرح خواهیم کرد تا تصمیم گیری نهایی صورت گیرد. پذیرفتن این اقدام از طرف شورای راهبردی اهمیت بسیار زیادی دارد و موضوع بسیار مهمی است.
مسئله اصلی دانش و اعتقاد قلبی است نه مسائل مالی
سرپرست میراث جهانی تخت جمشید درباب مسائل و دغدغه های تامین منابع مالی نیز اظهار داشت: نه اینکه مشکل مالی نداشته باشیم اما اعتقاد قلبی من اینست که مشکلات دانشی ما بیش از مشکلات مالی است، چون اگر طرح جامع داشته باشیم، هر زمان که اعتبار تامین گردد می توان طرح را اجرا کرد، اما اگر مطالعه، ایده و دیدی نسبت به لزوم انجام بعضی کارها؛ یعنی اعتقاد قلبی، نداشته باشیم، هر زمان هم که پول باشد، عملا کاری را نمی توان انجام داد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا حالا نیاز به متخصصین خاص یا منابع مالی وجود دارد که امکان تامینش فراهم نباشد؟ اظهار داشت: ما درباب لزوم اجرای پوشش دید نداشتیم اما الان با شناختی که نسبت به تاثیر گلسنگ ها کسب کردیم به این اعتقاد رسیدیم که باید سقف اجرا شود؛ در مرحله بعد باید مسائل فنی اجرای بخش های مختلف را مد نظر داشت؛ اگر دانش ما در مورد چگونگی اجرا هم کامل شود، یعنی به یک طراحی خوب برسیم، ۹۰ درصد راه را رفته ایم و بودجه ۱۰ درصد کار است.
فدایی با تاکید براینکه اگر دانش لازم موجود باشد بقیه مسائل نیز حل خواهد شد، اظهار داشت: همانطور که در سالهای قبل هم تا اندازه ای بودجه داشتیم ولی چون طرح و اعتقاد و دانش نسبت به اینکه آیا چنین اقداماتی لازم است، نداشتیم یا اینکه نمیدانستیم انجام این اقدام تا چه حد ضرورت دارد یا جزئیات آن چگونه باید باشد، از بودجه ها استفاده نکردیم؛ در کل مشکلات مالی در همه زمینه ها وجود دارد اما مشکلات مالی نسبت به دیگر مسائل کمرنگ تر است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب