محمد شعبانی دیرینه شناس همدان به خبرنگار مهر اظهار داشت: در جهت اجرای طرح پیاده راه سازی كه شهرداری شهر همدان مجری آن است، این شهرداری قصد داشت تا در مركز میدان امام خمینی یك فواره آب بزرگ تولید كند بنابراین برای این طرح گودبرداری انجام داد. ما هم از این فرصت بهره برده و ترانشه ای را در بخش از میدان تولید كردیم تا وضعیت آثار تاریخی را در مركز شهر همدان هم بررسی كنیم چون به غیر از هگمتانه در جای دیگری از شهر همدان نتوانسته بودیم كاوش انجام دهیم.
مسئول كاوش در میدان امام همدان ادامه داد: متوجه شدیم كه در خیابان كشی های بعد از سال ۱۳۱۰ آثار دوران اسلامی و اواخر دوره تاریخی از بین رفته است و در آن زمان هر ساله بخشی از آثار را تخریب و پی سازی های جدیدی را انجام می دادند بنابراین لایه های دوران اسلامی از بین رفته بود. اما با این تراشه به آثاری از دوره تاریخی ساسانی برخوردیم. سفالینه های دوره ساسانی را داشتیم و كار را ادامه دادیم و به دو تابوت سفالی اشكانی برخورد كردیم كه نمونه های مشابه ان را در اطراف همدان هم به دست آورده بودیم. متاسفانه این دو تابوت در همان ساخت و سازهای اوائل دوران پهلوی صدمه زیادی دیده بودند. كاوش را ادامه دادیم و برای نخستین بار در شهر همدان و جستجوهای علمی دیرینه شناسی به آثاری متعلق به پیش از دوره اشكانی یعنی دوره سلوكی برخورد كردیم.
شعبانی بیان كرد: متوجه شدیم كه نه تنها آثاری برای دوره سلوكی بلكه شواهدی از دوران مادها هم در این قسمت از شهر پیدا شد. نمونه سفالهای شاخصی كه در دوران ماد ساخته می شد كاسه های زورقی شكل كه در تپه حسنلو و نوشیجان داشتیم هم به دست آوردیم. وی ادامه داد: همیشه در منابع مكتوب اشاره می شد كه همدان مربوط به دوره مادهاست و همیشه از هگمتانه مادی در كتابها ذكر می شد با وجود اینكه بیش از ۱۵۰ سال جستجوهای دیرینه شناسی و جستجو برای كشف هگمتانه مادی ادامه داشت اما هیچ گاه اثر مادی در همدان به دست نیامده بود. ولی این كاوش ها برای نخستین بار شواهدی از دوران مادها را برای ما روشن كرد و این سفالینه ها اثبات می كند كه استقرار دوران مادها در همدان هم وجود داشته است. البته ما در بخش بسیار كوچكی از میدان در حال كار هستیم و شواهدی هم كه پیدا كردیم هم متعلق به همین بخش كوچك از ترانشه است ولی همین بخش كوچك اثبات می كند كه قدمت همدان به دوران مادها برمی گردد و همه گفته ها درباره همدان دوران مادی با این داده ها اثبات شد.
این دیرینه شناس بیان كرد: قدیمی ترین آثار كشف شده در تمام كاوش ها و یافته های باستان شناختی همدان به اواخر دوره اشكانی برمی خورد و پیش از آن هیچ آثاری نداشتیم و این برای نخستین بار است كه در جستجوهای باستان شناختی شواهدی از دوران سلوكی و ماد پیدا كرده ایم. وی اضافه كرد: سرپیكان های مفرغی عصر آهن، سفالهای شاخص دوران سلوكی را داریم كه نمونه مشابه آن در لائودیسه را داشته ایم. در واقع این نخستین بار است كه چنین آثاری در جایی كه قرار بود آبنما شود پیدا شد. شهرداری و میراث فرهنگی به ما ده روز فرصت داده بودند كه ببینیم آیا اینجا آثار شاخصی وجود دارد كه ببینیم اینجا بعنوان سایت موزه شناخته شود و طرح های دیگر كنار برود و یا نه. ما ده روز كار كردیم اما به ساختار معماری مورد نظر آنها برخورد نكردیم ولی در نهشته ها به آثار دوران تاریخی از جمله مادی دست پیدا كردیم. پس این احتمال وجود دارد كه اگر این كاوش ها ادامه پیدا كند آثار دیگری هم كشف شود. شعبانی بیان كرد: تصمیم با مسئولان است كه آیا می خواهند كه سایت موزه تولید كنندیا اینكه می خواهند دوباره روی آن همان طرح آبنما را اجرا كنند. البته شهرداری همدان در این كاوش ها به ما كمك كرد. ما كار را از سیزدهم آبان ماه آغاز كرده ایم و باید امروز و فردا كار را تعطیل كنیم چون فرصت ده روزه تمام شده است. همیشه در بخشهای دیگر شهر شواهدی از دوره اشكانی پیدا می شد اما این بخش بود كه ما آثار دوره مادها را پیدا كردیم.