نقد و بررسی تخت سلیمان و گله از بودجه های ناكافی سینمای مستند
به گزارش فراجا پژمان مظاهری پور در نمایش و نقد و بررسی مستند «تخت سلیمان» از وضعیت بودجه های ناكافی كه معمولاً به ساخت فیلم های مستند اختصاص داده می شود، انتقاد نمود.
تازه ترین برنامه ی نمایش فیلم كه بعدازظهر روز گذشته (دوشنبه نهم اردیبهشت ماه) در سالن سینماحقیقت مركز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار شد، به نمایش و سپس نقد و بررسی مستند «تخت سلیمان» اختصاص داشت.
به گزارش فراجا به نقل از روابط عمومی مركز گسترش سینمای مستند و تجربی، در ابتدای این جلسه كه پژمان مظاهری پور، كارگردان مستند مورد بحث و اُرُد عطارپور، كارشناس میهمان این برنامه در آن حضور داشتند، ناصر صفاریان مجری برنامه و مسئول جلسه های نمایش فیلم با اشاره به اجتناب منتقدان و كارشناسان مطبوعاتی از صحبت درباره ی فیلم هایی با مبحث های دیرینه شناسی كه به نقل از او از عدم تسلط كافی بر مبحث و هم چنین دشواری های انجام این كار ناشی می شود، اظهار داشت: «به همین خاطر سنت شكنی كردیم و به جای دعوت از یكی از منتقدان، از اُرُد عطارپور كه سال هاست در عرصه ی سینمای مستند فعالیت دارد بعنوان كارشناس دعوت كردیم.»
وی اظهار داشت: «دلیل دیگر این اتفاق، شناخت آقای عطارپور از كارنامه و فعالیت فیلم سازی پژمان مظاهری پور و هم چنین تسلط ایشان بر مبحث مستند دیرینه شناسی و دشواری های این گونه مستندسازی است.»
در ادامه ی جلسه، كارگردان مستند «تخت سلیمان» در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان درباره ی دلیل علاقه ی خود به ساخت فیلم هایی با مبحث های دیرینه شناسی اظهار داشت: «شاید بتوان گفت مهم ترین دلیل این اتفاق، همكاری با خودِ دیرینه شناس ها بود. افرادی كه در كار خود از مستندنگاری صحبت به میان می آورند ولی در زمان كاوش، این كار را با دوربین انجام نمی دهند و در مقابل تلاش می كنند با ثبت مكتوبِ فعالیت خود به چنین نتیجه ای برسند.»
وی اضافه كرد: «تصمیم گرفتم از جستجوهای آنها كه اغلب به تخریب سایت های تاریخی منجر می شود تصویر بگیرم، اما آن چه كه بیشتر از سایر موارد برایم اهمیت داشت این بود كه بتوانم مراحل مختلف كار آنها را ثبت كرده و به یك مدرك تصویری تبدیل كنم.»
وی هم چنین با اشاره به عدم اقبال عمومی به مستندهای باستان شناسی، تفاوت های این گونه از مستندها با سینمای میراث فرهنگی را مورد تاكید قرار داد و اضافه كرد: «فیلم هایی با مبحث های میراث فرهنگی خیلی بیش تر از مستندهای دیرینه شناسی ساخته می شوند و معمولاً در تلویزیون هم بارها به معرض نمایش گذاشته می شوند؛ در حالیكه بحث دیرینه شناسی با تاریخ متفاوت می باشد و فیلم هایی كه درباره ی این مورد ایجاد می شود، سندهای معتبری از اطلاعات دیرینه شناسی هستند و اغلب آنها آثاری هستند كه به بررسی، كاوش و نگهداری آثار باستانی می پردازند.»
در ادامه ی جلسه، اُرُد عطارپور كارشناس میهمان برنامه در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان درباره ی جایگاه فیلم «تخت سلیمان» در بین مستندهای باستان شناسی، این مستند را «یك فیلم ساده اما سرشار از اطلاعات دسته اول» توصیف كرد و اضافه كرد: «طبعاً تمام آن چه كه درباره ی تخت سلیمان وجود داشت و فیلم ساز هم در تحقیقات خود به آن رسیده در این فیلم گفته نشده است. در حقیقت فقط بخشی از اطلاعات سازنده ی فیلم به نمایش درآمده تا ضمن حفظ طراوت و تازگیِ روایت، تماشاگر را نسبت به تماشای فیلم و شاید بازدید از این منطقه ی بسیار جذاب و زیبا ترغیب كند.»
وی سپس «هدف اصلی» مستند «تخت سلیمان» را «اطلاع رسانی درباره ی این سایت مهم و پرارزش تاریخی» دانست و اظهار داشت: «فیلم ساز با استفاده از یك روایت خوب، متن و نوشته ی قوام یافته و دعوت از كارشناسانی كه در این سایت فعالیت و كار كرده اند، موفق شده هدف خویش را به نتیجه برساند.»
در ادامه ی جلسه، پژمان مظاهری پور در پاسخ به پرسش مجری نشست درباره ی خصوصیت های آرشیو تصویری به كار رفته در فیلم خود اظهار داشت: «كاری كه اسناد دیرینه شناسی انجام می دهد تشخیص راست و دروغ برخی ادعاهاست. در حقیقت كارگردان چنین فیلمی موظف است اسناد دیرینه شناسی را به روشی صحیح و بدون وارد كردن تخیل و دخل و تصرف در مبحث عرضه نماید. چنان كه فیلمِ ساخته شده، خود بعد از مدتی به یك«سند» تبدیل می شود و این سند در فیلم های دیگر دیده نمی گردد.»
وی در بخش دیگری از صحبت های خود با انتقاد از«عدم كاربرد میراث فرهنگی در زمینه ی صنعت» اظهار داشت: «نتیجه این می شود كه در یونسكو، عرب ها بادگیر را بعنوان یك عنصر عربی، تاجیك ها نوروز را بعنوان جشن ملی و آذری ها تار را بعنوان ساز سنتی خود به ثبت جهانی می رسانند و دلیل اصلی آن هم عدم شناختی است كه ما از مقوله ی دیرینه شناسی داریم.»
مظاهری پور در پاسخ به پرسش یكی از تماشاگران حاضر در سالن درباره ی استفاده نكردن از طرح های به جا مانده از شكل ظاهری و جزئیات بنای تخت سلیمان اظهار داشت: «خوش بختانه این طرح ها موجود است اما بازسازی گرافیكی آنها كه متاسفانه در بعضی موارد اشتباه انجام شده، مستلزم صرف هزینه ای هنگفت و ساخت لگوهایی بود كه بودجه ای برای تولید آنها در نظر گرفته نشده بود.»
وی سپس «زیر سوال بردن و طلب كردن دلایلی در رد نكته هایی كه قبل از این گفته شده» را «مهم ترین خصوصیت پژوهش های باستان شناسی» توصیف كرد و اضافه كرد: «به عنوان مثال محلی در تخت سلیمان كه هم اكنون بعنوان آتشكده ی آذرگشتسب از آن یاد می شود می تواند چنین محلی نباشد؛ و بر این نكته در پژوهش های متاخری كه در یك سال قبل انجام گرفته، بارها تاكید گردیده است.»
در ادامه ی جلسه، اُرُد عطارپور در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان درباره ی دیدگاه خود نسبت به مستند «تخت سلیمان» اظهار داشت: «این فیلم هم مثل سایر آثار پژمان مظاهری پور اطلاعات بسیار خوبی در اختیار مخاطب قرار می دهد و این از تسلط كافی فیلم ساز بر مبحث انتخابی خود ناشی شده است.»
وی اظهار داشت: «مظاهری پور این فیلم ها را برپایه شوق و علاقه ی شخصی خود به چنین مبحث هایی می سازد؛ نه برپایه وظیفه. بنابراین مستندهای او با وجود بودجه های ناكافی و بسیار محدودی كه به آنها اختصاص داده می شود از بازدهی بسیار بالایی برخوردار می باشند.»
عطارپور هم چنین اظهار داشت: «البته باید پذیرفت هر فیلمی كه از امكانات ساخت بالایی برخوردار باشد الزاماً اثر خوبی از كار درنخواهد آمد اما برای آن كه فیلم خوبی ساخته شود و بتواند با همتاهای خارجی خود رقابت كند، برخورداری از امكانات مالی و فنیِ مناسب الزامی است.»
وی سپس با انتقاد از «اختصاص بودجه های محدود و كم به تولید آثاری درباره ی مفاخر باستانی و ملی ایران» كه به نقل از او «در برخی موارد حتی به اندازه ی یك صدم بودجه ی مستندهای خارجی هم نیست» اضافه كرد: «به همین دلیل فیلم هایی كه باید با قدرت كامل ساخته شوند، تولید خوب و موفقی ندارند و گاهی توسط كسانی كارگردانی می شوند كه آدم مناسبی برای ساخت چنین سوژه هایی نیستند.»
عطارپور اظهار داشت: «متاسفانه در این شكل از مستندسازی، تجربه، سابقه و كاركرد افراد مهم نیست و این، یكی از بزرگ ترین صدمه هایی است كه تولید مستند در سال های اخیر با آن روبه رو است.»
بخش پایانی این جلسه ی نقد و بررسی به صحبت های پژمان مظاهری پور، كارگردان مستند «تخت سلیمان» اختصاص داشت. وی هم با انتقاد از بودجه های ناكافی كه معمولاً به ساخت فیلم های مستند اختصاص داده می شود اظهار داشت: «متاسفانه بخشی از بودجه ی عمومی كشور در ساخت مستندهایی هزینه می شود كه خیلی از مستندسازان اصلاً از وجود آن بودجه ها خبر ندارند! بخش دیگر هم كه در مراكزی نظیر مركز گسترش سینمای مستند و تجربی و هم چنین تلویزیون مورد سرمایه گذاری قرار می گیرد آن قدر كم است كه وقتی یك بودجه ی معمولی به ساخت فیلمی اختصاص داده می شود، به اشتباه آنرا در رده ی تولیدات فاخر در نظر می گیرند؛ در حالیكه اگر تورم موجود در اقتصاد امروز و افزایش هزینه های تولید را در نظر بگیریم، باید پذیرفت كه پرداخت یك بودجه ی تقریباً پانصد میلیون تومانی برای ساخت یك فیلم مستند، مبلغی كاملاً عادی و معمولی است.»
مظاهری پور اظهار داشت: «در شرایطی كه گاهی تا یك دهم چنین مبلغی برای تولید فیلم مستند در نظر گرفته می شود، تهیه كننده و كارگردان به سربازانی تبدیل می شوند كه در محاصره ی اقتصادی قرار گرفته اند و برای رهایی از این وضعیت باید شگردهای خاصی به كار بگیرند. انجام بخش عمده ای از كارها توسط یك نفر، تنها بخشی از مقابله با این دشواری است.»
وی شرایط سینمای مستند امروز ایران را حاصل «برابریِ شرایط فیلم سازی در میان فیلم سازان حرفه ای و آماتور» دانست و اضافه كرد: «در چنین شرایطی تصویری كه روی پرده به معرض نمایش گذاشته خواهد شد دقت و كیفیت پایین تری خواهد داشت و طبعاً نقص های بیش تری را هم در آن می توان جست وجو كرد.»
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب