به گزارش خبرنگار مهر، شهر یزد بافت تاریخی منحصر به فردی دارد كه هنوز نمونه آن در هیچ جای ایران نیست. هم به لحاظ وسعت و هم به لحاظ حفظ تمام اصول یك بافت تاریخی شهری. این شهر با ۷۰۰ هكتار حریم یزد و ۲۰۰ هكتار منطقه پیشنهاد شده و سه هزار بادگیر به ثبت جهانی رسید.
كمیته میراث جهانی یونسكو در چهل و یكمین اجلاس خود در كراكوف لهستان روز یكشنبه ۹ جولای ۲۰۱۷، برگزار شد و ایران امسال فقط یك اثر یعنی بافت تاریخی و قدیمی شهر یزد را برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسكو معرفی كرده بود كه با نظر مثبت كارشناسان كمیته میراث به دلیل وسعت، یكپارچگی و حفظ اصالت تاریخی ، استفاده از مصالح بومی و مصرف كمترین انرژی در تولید بناهای خشتی و هماهنگی كامل با اقلیم سخت و خشن كویری در میراث جهانی یونسكو به ثبت رسید. با ثبت شهر یزد در فهرست میراث جهانی، تعداد آثار ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی یونسكو به ۲۲ اثر ارتقا یافت.
محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی كشور در جلسه كمیته میراث جهانی یونسكو پس از اعلام ثبت جهانی شهر یزد گفته بود: شهر تاریخی یزد و شرایط كم نظیر آن، حاصل تلاش خستگی ناپذیر مردم سخت كوش كویر در طول تاریخ است.
آن ها برای فائق آمدن بر شرایط سخت طبیعی و آب و هوای خشك كویری آن شهر دست به ابتكارات بسیاری زدند كه حاصل این ابتكارات و خلاقیت ها، ایجاد شاهكارهای معماری و سازه های باشكوه در این شهر تاریخی است. در میان این خلاقیت ها و ابتكارات می توان به ساخت قنات ها، بادگیرها، گودال باغچه ها، ساباط ها، گذرها، آب انبارها و بسیاری دیگر از عناصر معماری سنتی ایرانی اشاره كرد.
مردم یزد آب را از دل كویر مركزی ایران بیرون كشیدند و آن را با خاك مخلوط كردند و با استفاده خلاقانه از آن، توانستند سازه های خشتی و گلی بی نظیری را بسازند و آن را به شكل بسیار زیبایی با كاشی های فیروزه ای در زمینه ی كاهگلی تزئین كنند. این معماری و نماسازی بی نظیر را می توان در ساخت مدارس، حمام ها، گنبدها، مناره ها، مساجد و دیگر سازه های شهر تاریخی یزد مشاهده كرد.
هرچند یزد به عنوان یكی از كانون ها و قطب های هنر شناخته می شود، اما در عین حال ساكنین یزد در هنر زیستن مهارت بسیاری داشته و از طریق تعامل با محیط كویری توانسته اند به مهارت های بالایی دست پیدا كنند. همچنین ساكنین این شهر همواره به پیروان ادیان الهی احترام گذاشته و با تحمل، صبر و بردباری كه خصیصه مردمان كویر است، با آنها در همزیستی و تعامل بوده اند.
در كتاب های راهنمای گردشگری Lonely planet كه اغلب گردشگران خارجی از آن استفاده می كنند، در وصف شهر یزد این طور آمده است: شهر یزد با ویژگی های منحصربفرد گردشگری، بادگیرها و خانه های قدیمی خشتی بدون تردید یكی از مقاصد خارق العاده و جالب در سفر به ایران است. این شهر با جدا كردن بخش شمالی دشت كویر و بخش جنوبی دشت لوت توانسته قدیمی ترین جاذبه های مدنی را در خود جای دهد. اینجا خاستگاه بزرگ ترین جامعه زرتشتیان در ایران است.
تركیب یك شهر بیابانی كهن و یك میراث حاصل از همنشینی ادیان مختلف، جو بسیار متفاوت و البته آرامی را به یزد بخشیده است. گسترش خیابان های درختی نیز بر انسجام آن آسیب نزده بلكه به نوعی در بافت موجود حل شده است. این شهر همیشه به عنوان یك مركز بزرگ نساجی شناخته شده چرا كه ابریشم و سایر منسوجات آن حتی پیش از سفر ماركوپولو (در اواخر قرن ۱۳ میلادی) به جاده ابریشم نیز در دنیا شناخته شده بود. در عین حال یزد بواسطه بادگیرهایش هم شهرت دارد. بادگیرها عمارت هایی مرتفع هستند كه برای به دام انداختن، سیركولاسیون «به معنای الگوی رفت و آمد در یك محوطه یا ساختمان یا فضایی در ساختمان كه دسترسی به بخش های مختلف را ایجاد می كند » و خنك كردن هوا در این منطقه كویری بنا شده اند.