فكری كه ۲۴ سال بعد اجرایی شد
به گزارش فراجا در حالی رئیس پژوهشكده بناها و بافت های تاریخی - فرهنگی می گوید «با وقوع آتش سوزی در ساختمان مجلس شورای اسلامی به فكر راه كاهش صدمه های ناشی از آتش سوزی در بناهای تاریخی افتادیم» كه دست كم در طول ۱۰ سال قبل بیشتر از ۶ بنای تاریخی با صدمه های زیادی از آتش سوزی رو به رو شده اند و سرانجام اولین نشست تخصصی در این زمینه را برگزار كرده اند.
به گزارش فراجا به نقل از ایسنا، با وقوع هر نوع بحران در كشور، میراث فرهنگی هم در كنار دیگر دستگاه های دولتی به فكر بررسی راهكارهای مقابله با آن بحرانف در دفعات بعدی می افتد، نمونه ی این تلنگر را دو سال قبل در این سازمان عریض و طویل كه یكی دو ماه است به وزارتخانه تبدیل گشته، به وضوح دیدیم، وقتی كه زلزله ی شب یلدای دو سال قبل رخ داد، همایش های در جهت «توانمند سازی میراث معماری و شهری در مقابل زلزله» آغاز به كار كردند كه حتی تا كنون دو نشست تخصصی آن هم برگزار شده است، هر چند دبیر ان همایش ها اعلام نمود به مرور بحران های مختلف را در این جلسات بررسی می نماییم.
اما توجه به آتش سوزی در بناهای تاریخی در كشور به دست كم ۶ قربانی هر چند به صورت نصفه و نیمه نیاز داشت تا این جلسات برای بحران آتش سوزی هم برگزار گردد.
هر چند انیسی اعتقاد دارد كه بررسی راهِ كاهش صدمه های ناشی از آتش سوزی در بناهای تاریخی را از سال ۱۳۷۴ مشق شب خود كردند، اما به نظر می آید آن قدر در این كار موفق نبودند كه دستگاه ها و ارگان های موظف در این زمینه، ان طور كه باید به وظایف خود عمل نمی كنند، بگونه ای كه شهرداری قم برای خاموش كردن آتشِ یكی از بازارهای تاریخی شهر، تصمیم به حذف یكی از شاه نشنین های این بنای تاریخی می دهد تا لودرها نخواهند قدری راهشان را برای تخلیه ی آوار آتش و بخش های تخریب شده، قدری دور كنند!
فكری كه ۲۴ سال قبل به ذهن شان خطور كرد
اكنون علی رضا انیسی - رئیس پژوهشكده بناها و بافت های تاریخی _ فرهنگی - در اولین نشست تخصصی «بناهای تاریخی و خطرآتش سوزی » كه در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد، با اشاره به اینكه مبحث مقابله با سوانح، پیشگیری و چاره اندیشی یكی از كارهای مهمی است كه باید مد نظر قرار داد، اظهار داشت: با این رویكرد باید به سمتی حركت نماییم كه كاهش خطرات سوانح در برنامه های حفاظتی و طرح های پژوهشی گنجانده شود.
او در ادامه به آتش سوزی بنای مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۴اشاره كرد و اضافه كرد: صدمه جبران ناپذیری كه آتش به ساختمان مجلس وارد كرد ما را به این فكر انداخت كه باید راه كاهش صدمه های ناشی از آتش سوزی در بناهای تاریخی بخصوص موزه ها را به دست آوریم.
وی با اشاره به اقداماتی كه در سال ۱۳۷۵با راهنمایی سازمان آتش نشانی در مجموعه كاخ گلستان برای پیشگیری از آتش سوزی انجام شد، توضیح داد: در مدت پنج سال اقدامات خوبی در جهت اصلاح سقف های چوبی و حذف دیوارهای پارچه های در مجموعه كاخ گلستان انجام شد كه امیدوارم در بناها و موزه های دیگر توسعه پیدا كند.
او همینطور با اشاره به آتش سوزی هایی كه در چند سال قبل در اماكن تاریخی كشور مانند مسجد ساری، بازار قم و بازار تبریز اظهار داشت: در مقیاس جهانی هم دو حادثه آتش سوزی در موزه برزیل و كلیسای نوتردام خسارات جبران ناپذیری را برجای گذاشت.
دبیر علمی تخصصی «بناهای تاریخی و خطرآتش سوزی » همینطور با بیان این كه این حوادث نشان می دهند كه آتش پدیده ای جهانی بوده و مخصوص بناهای تاریخی كشور ایران نیست، تصریح كرد: ما باید به صورت دائم منتظر چنین حادثه هایی باشیم، هر چند خوشبختانه تا كنون در موزه های كشور حادثه آتش سوزی رخ نداده است، اما باید تمهیداتی برای پیشگیری از اثرات آتش سوزی و مقابله با آن اندیشیده شود.
وی همینطور از اهداف برگزاری این نشست را بررسی مبحث بناهای تاریخی و خطر آتش سوزی و توجه متخصصان و مسؤلان هدف اصلی برگزاری این نشست و نشست هایی از این دست اعلام نمود.
او با اشاره به لزوم برگزاری همایش هایی كه در حوزه بحران توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شده است، بیان كرد: وظیفه ما در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان یك نهاد پژوهشی تحقیقاتی، طرح مساله و به فكر واداشتن دیگران در چارچوب تهیه كتاب، نگارش مقاله و برگزاری همایش است كه تصمیم گیریِ آن با نهادهای اجرایی می باشد.
سقف های چوبی مشكل اصلی بناهای تاریخی!
محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی - هم در سخنانی علت اصلی آتش سوزی در بناهای تاریخی را فرسودگی سیستم های برق رسانی دانست.
وی با اشاره به اینكه در سال های اخیر تهدیدات آتش سوزی نسبت به تهدیدات طبیعی بیشتر شده است، نسبت به ضرورت انجام اقدامات اساسی در زمینه بهسازی سیستم های الكتریكی در بناهای تاریخی تصریح كرد و اضافه كرد: در همه ی بررسی ها دریافتیم كه مشكل فرسودگی سیستم های برقی رسانی و بارگذاری بیش از اندازه علت آتش سوزی بوده است.
او با بیان این كه این نوع موارد نسبت به انجام یك كار بزرگ در زمینه بهسازی سیستم های الكتریكی بناهای تاریخی تاكید می كند، به آتش سوزیِ بازار تبریز در دو دوره متفاوت با فاصله ی ۱۰ ساله اشاره نمود و اظهار داشت: ۱۰ سال پیش هم مكانی كه آتش سوزیِ سال ۹۸ رخ داد، هم آتش گرفته بود كه علت آن مانند آتش سوزی اخیر اشكال در سیم كشی و بارگذاری بیش از اندازه بود با این تفاوت كه این دفعه آن آتش در مدت زمان كمتری خاموش شد.
وی با اشاره به اینكه با برنامه ریزی و مدیریت در این عرصه می توان خسارت ها را به حداقل رساند، اضافه كرد: در مدیریت بناها، مجموعه های تاریخی و موزه ها باید كارهای ساختار مند صورت گیرد، بعنوان نمونه در اماكنی كه شب تعطیل هستند، باید حتما نگهبان حضور داشته باشد.
معاون میراث فرهنگی كشور همینطور به باز سازی و مرمت مسجد ساری و بازار تبریز پس از آتش سوزی اشاره نمود و اظهار داشت: هر چند تجربه های فوق العاده ای پس از بحران ها وجود دارد، اما در حوزه پیشگیری باید كارهای اساسی صورت گیرد. بعنوان مثال در اداره كل موزه ها كمیته پیشگیری تشكیل و چك فهرست هایی تهیه و تكمیل شده كه مقرر است برای موزه ها ارسال شود تا همكاران بدانند باید در هنگام آتش سوزی و جلوگیری از آن، چه كاری انجام دهند.
وی در ادامه وجود سقف های چوبی را مشكل اصلی بناهای تاریخی اعلام نمود كه بنابر نظر كارشناسان آتش نشانی باید با پوششی مخصوص پوشانده شوند تا مانع رسیدن سریع آتش به سایر قسمت های بنا شود.
طالبیان با اشاره به اینكه همه ی موزه های كشور به سیستم دستی اطفای حریق و دو موزه به سیستم اتوماتیك اطفای حریق مجهز هستند، بیان كرد: پیشگیری از خسارت های آتش سوزی در بناهای تاریخی نیازمند هم افزایی دستگاه های مرتبط می باشد و در این میان همكاری پژوهشكده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی تاریخی و پژوهشكده بناها و بافت های فرهنگی تاریخی پژوهشگاه با معاونت میراث بسیار راه گشاست.
او اما از نبود كارشناسی كه بتواند تجربه ی بررسی آتش سوزی در میدان حسن آباد را در این جلسه بررسی كند، گلایه نمود و اظهار داشت: امیدوارم بتوانیم با رسیدن به یك بیانیه حتی در چند خط، به دستورالعمل ها و راهكارهایی برسیم كه بتوانیم مسیری درست را پیش بگیریم.
نبود نگاه مرمتی پس از آتش سوزی، شمس العماره تبریز را ویران كرد
بهروز عمرانی -رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری -، هم در ادامه ی این نشست با اشاره به مطالعاتی كه نشان داده است سابقه شهر تبریز به قرن دوم هجری برمی گردد، به تاریخِ گذشته ی تبریز اشاره نمود.
او اظهار داشت: پیگردی ها در زیر شبستان مسجد جامع تبریز به كشف بقایای محرابی مشابه مجموعه های عراق قرن دوم در زمان عباسی منجر گردید كه نشان داد محدوده شهر در سال های متمادی و حكومت های مختلف به صورت شعاعی پیرامون این مجموعه تبدیل گشته است
وی در ادامه به عمارت عالی قاپو یا شمس العماره كه در دوره ی زند و قاجار با الهام از مجموعه «شمس العماره» در ضلع شرقی بازار تبریز توسط «نجفقلی خان دنبلی» ساخته شد، اشاره نمود و اضافه كرد: این بنای نفیس چهار طبقه در سال ۱۳۱۰دستخوش آتش سوزی شده و در سال ۱۳۱۲ توسط سیل تخریب می شود
عمرانی با اشاره به اینكه در آن زمان نگاه مرمتی و بازسازی به این بنا وجود نداشته كه سبب تخریب كامل شمس العماره تبریز شد، اظهار داشت: بعد از ویرانی این بنا ساختمان استانداری آذربایجان شرقی، فرمانداری تبریز و مجموعه بانك ملی مركزی، در اراضی بسیار پهناور آن ساختند.
او همینطور به ساخت اولین تأسیسات آتش نشانی در تبریز اشاره نمود و اظهار داشت: در آن زمان شرایط بازار تبریز ایجاب می كرد كه این بیست و سه متری هشت ضلعی در نزدیك ترین مكان به بازار تبریز ساخته شود.
وی همینطور با تاكید تجربیات خوبی كه از مرمت بازار تبریز به دست آمده، اظهار داشت: با بهره گیری از تجربیاتِ حوادث آتش سوزی در شهرهایی مانند قم، تهران و تبریز و اقدامات مطالعاتی و دانشی كه در اختیار داریم، بتوانیم در كنترل بحران آتش سوزی موفق باشیم.
پنل های تخصصی این نشست هم توسط مهدی ایزدی - معاون میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی استان مازندران - با محوریت «تجربه آتش سوزی در مسجد جامع ساری» و حسین اسماعیلی سنگری - مدیر پایگاه میراث فرهنگی بازار تبریز - با مبحث «تجربه آتش سوزی در بازار تبریز» اولین پنل را برگزار كردند. همینطور سعید بختیاری «مقدمه ای بر اصول ایمنی بناهای تاریخی در مقابل آتش» و صادق دردانی « تعمیر و نگهداری بناها با تاكید بر حفاظت در مقابل آتش سوزی» را بررسی كردند.
در سومین پنل هم مائده ذاكر صالحی به بیان «تجربه حریق پلاسكو» پرداخت و شاهین ایل بیگی پور – معاون میراث فرهنگی استان قم – هم از «تجربه آتش سوزی در بازار قم» صحبت كرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب