گوشه چشمی به آیین سیزده به در با حاشیه كرونا
فراجا: كرمانج های خراسان یكی از با شكوه مراسم سیزده به در را انجام می دادند ولی امسال به سبب شیوع ویروس كرونا این مراسم نوروزی نیز مانند همه جای ایران برگزار نمی گردد.
به گزارش فراجا به نقل از مهر، محمد مكاری كارشناس ارشد مردم شناسی و مدیر گروه زیست محیطی پژوهشكده مردم شناسی در مقاله ای با موضوع نوروز در بین كرمانج های خراسان و با مطالعه موردی در قوچان آیین های نوروزی این منطقه از كشور را مورد مطالعه قرار داده است. در قسمتی از این مقاله درباره آیین سیزده به در آمده است:
سیزده آخرین رسم از مراحل گذار شروع سال نو است كه پس از آن روز، مردم شرایط عادی زندگی خودرا شروع می كنند و بطور كلی از تب و تاب سال نو فارغ می شوند. در این روز مردم خودرا برای رفتن به بیرون از خانه و در دامان طبیعت آماده می كنند. آنان از بامداد روز سیزده تا به هنگام عصر در مناطق خوش آب و هوا به تفریح و سرگرمی می پردازند. بازی های گروهی، ورزش كشتی چوخه، رقص های محلی و غیره همچون بازی ها و ورزش هایی است كه مردم مناطق كرمانج نشین و نیز شهر قوچان در روز سیزده به در انجام می دهند. كشتی چوخه در روزهای نوروز و خاصه در روز سیزده نوروز با نواختن دهل و سرنا كه ازسوی نوازندگان محلی نواخته می شود، شور و حال دیگری به این روز می دهد.
هر جا چمنی و یا خاك نرمی وجود داشته باشد آنجا محل برگزاری این كشتی است. رقص های محلی همچون رقص با چوب بازی، رقص یك قرسه و دور قرسه و چپ و راسته همچون رقص های آیینی است كه در روز سیزده به در از طرف مردان و زنان انجام می شود. در گذشته های نه چندان دور در شهر قوچان محله ای به نام عیدگاه وجود داشت كه مردم قوچان روز سیزده را آنجا می گذراندند. ولی هم اكنون یكی از مراكزی كه كانون گردهم آیی مردم در روز سیزده نوروز است، بقعه سلطان ابراهیم است كه مردم برای زیارت این امامزاده به آنجا می روند و در دشت های پیرامون این امامزاده به تفریح و سرگرمی می پردازند. همچون بازی های گروهی كه در سیزده به در طرفداران زیادی دارد، می توان به بازی او پشتك و یا او پشتنك و بازی پادشاه ویر و گوگ چمبه اشاره نمود.
عشایر كرمانج شهرستان قوچان معتقدند، در این روز می بایستی از روی آب روان پرید و سبزه ای را كه در ایام پیش از عید پرورش داه اند، ؛ به آب انداخت. دختران دم بخت نیز اقدام به گره زدن سبزه می كنند و معتقدند كه با این كار بخت آنان باز خواهد شد. زیارت مرقد مطهر امامزادگان خاصه زیارت مرقصد امامزاده سلطان ابراهیم و همین طور زیارت قبور همچون رسم های رایج مردم قوچان در روز سیزده است.
از دیگر آیین ها و مراسمی كه در فصل بهار در میان عشایر كرمانج و روستاییان قوچان رایج است اینكه در روز ۲۳ یا هفته آخر اردیبهشت مردم دست از كار كشیده و به منطقه باباكمر می روند. بابا كمر در دو كیلومتری جنوب بیگلر در دامنه ای سبز و خرم و حاشیه چشمه ساری قرار گرفته كه درختان كهنسال اطراف آنرا احاطه كرده است. مردم گروه گروه پیاده و سواره به طرف باباكمر حركت می كنند و در دامنه های سر سبز این كوه جمه می شوند و با كشتی گرفتن آن روز را سپری می كنند.
بعضی از مردم هم بعنوان نذر و نیاز گوسفندی را نیز قربانی می كنند و در همان جا بین مرم تقسیم می كنند. منطقه باباكمر از نگاه مردم قوچان یكی از مناطق زیارتگاهی شمرده می شود و معتقدند كه مزار باباكمر در نقطه ای از كوه است. بدین سبب پس از انجام مراسم جشن و سرور برای زیارت و قرائت فاتحه به پای آن كوه می روند. كرمانج ها در ضمن سال با برگزاری آیین ها و مراسم، حس همگرایی و وفاق اجتماعی را به نمایش می گذارند، برای اینكه باورشان زندگی پر از فراز و نشیب سخت و آسان است و بایستی این مصائب و مشكلات معیشت و طبیعت روزگار را در چنین مواقعی از خود دور كرد و از سویی از حال و روز همدیگر با خبر شد.
منبع: فراجا
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب