در نت گپ یونسكویی هورامان؛ میراث جهانی مطرح شد؛
ثبت های جهانی محوری برای گفت و گو و صلح میان ملت ها
فراجا: کارشناسان و مدیران فرهنگی در نت گپ یونسکویی با موضوع ثبت جهانی هورامان بر اهمیت ثبت های جهانی بعنوان محوری برای گفت و گو، دوستی و صلح میان ملت ها تاکید نمودند.
به گزارش فراجا به نقل از روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو در ایران، درنت گپ یونسکویی که با اجرای سیداحمد محیط طباطبایی پژوهشگر میراث فرهنگی و رییس باشگاه نوروز برگزار شد، حجت الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران، اظهار داشت: خوشبختانه در کشور عزیزمان ایران، میراث ملموس و ناملموس بسیاری برای ثبت داریم و ما در ثبت مکان ها و فضاها، سیاستی هوشمندانه در پیش گرفته ایم که برمبنای آن فقط بجای ثبت یک بنا و یک نقطه مشخص، مناطق و فضاهای گسترده تری را ثبت می کنیم؛ بطورمثال ثبت جهانی راه آهن سراسری بعنوان بیست وپنجمین میراث ملموس یعنی ثبت حدود ۱۴۰۰ کیلومتر منظر فرهنگی و اولین میراث صنعتی کشورمان و منظر فرهنگی هورامان (اورامانات) در استانهای کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است، موجب ثبت هزاران کیلومتر از این سرزمین شدند و بدین ترتیب مجموعه ای عظیم را ثبت جهانی کردیم.
ثبت های جهانی عاملی مؤثر در پاسداشت میراث جهانی
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران با اشاره به این مساله که کارشناسان می توانند روزها و ماه ها درباره اورامانات صحبت کنند، اظهار داشت: در حقیقت یکی از وظایف و رسالت های یونسکو و به تبع آن کمیسیون های ملی یونسکو، رونمایی از این گنجینه های بشری بواسطه ثبت آنها و بیداری و آگاهی هر چه بیشتر افکار عمومی در نگهداری و پاسداشت از این مواریث و جلوگیری از تخریب آن هاست. بعنوان مثال بعد از ثبت جنگل های هیرکانی در سال ۲۰۱۹، خود بومیان آن منطقه و دیگر مردم، کوچک ترین دست درازی و لطمه به این منطقه را بلافاصله گزارش می کردند و مانع از انجام آنها می شدند. خوب است بدانید ما اولین کشوری هستیم که هم در ثبت جنگل های هیرکانی و هم اورامانات از هنرمندان هم کمک گرفته ایم. چون این مورد یکی از امتیازات در ثبت های جهانی است؛ (یعنی حساس بودن افکارعمومی نسبت به آن ثبت). ارزیابان اگر تصور کنند افکار عمومی نسبت به مسأله خونسرد هستند، ثبت ان منطقه به عقب می افتد. بگفته خود ناظران یونسکو، هنرمندان ما سال قبل نمایشگاه عکس خوبی برای اورامانات برگزار کردند و وقتی بازرسان آمدند از دیدن این نمایشگاه عکس شگفت زده شدند.
ایوبی افزود: حدود ۷۰۰ روستا در منطقه هورامان / اورامانات قرار دارند که امروز با ثبت جهانی این منظر فرهنگی، دیگر فقط روستا نیستند و جهانیان هر آنچه مربوط به آئین و رسوم، فرهنگ، سبک زندگی و حتی معماری ابنیه آن هاست، می بینند و آنرا یک آئینه تمام نما از فرهنگ یک کشور و یک ملت می دانند. بدین سبب آگاهی بخشی هر چه بیشتر درباره این گنجینه ها به حفظ آنها کمک شایانی می کند.
وی تاکید کرد: این یک افتخار است که ما در کشورمان در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که قبل از این سازمان میراث فرهنگی بوده است، از دیرباز کارشناسان بین المللی بسیار زبده و کارآزموده ای داریم که با تلاش بی وقفه، پرونده هایی جامع و بدون نقص را آماده و به یونسکو ارسال می کنند که در این میان مدیران پایگاه ها و استانداری ها نیز با عشق و علاقه پای کار هستند و همکاری خالصانه، مؤثر و بی دریغی دارند. در اینجا بر خود لازم می دانم که از برادر و دوست عزیز و بزرگوارم آقای دکتر طالبیان معاون وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به نیکی یاد کنم که نه فقط برای این پرونده بلکه سالیان سال برای ثبت تمام این ۲۶ میراث ملموس در لیست جهانی یونسکو تلاش صادقانه کرده و کارشناسان خوبی تربیت کرده اند.
ایوبی تاکید کرد: ما انتظار داریم که ثبت جهانی هورامان سبب آشنایی بیشتر همه مردم ایران با این طبیعت بکر و بازدید هر چه بیشتر از این منطقه و البته همانطور که گفته شد منجر به همتی جمعی در پاسداشت و نگهداری از آن شود. وی ادامه داد: باتوجه به اینکه سهمیه کشورها در ثبت های جهانی فارغ از تاریخ کشورها بطور مشخص به یک اندازه و محدود است، اظهار داشت: امروز رییس جمهور عراق این ثبت را به ایران تبریک گفت؛ چون علاوه بر اینکه چندین شهرستان و دو استان ایران در محور اورامانات قرار دارند، کردستان عراق هم در همین محور قرار دارد و خوشبختانه این امکان وجود دارد که در دوره بعدی به پرونده کردستان عراق کمک نماییم تا به این پرونده ثبت جهانی ملحق شود. چونکه این موضوعات موجب می شوند تا مردم دنیا با جاذبه های گردشگری یکدیگر بیشتر آشنا گردند و محوری فرهنگی برای گفت و گو، دوستی و صلح میان ملت ها ایجاد شود.
ارزش های پایدار عاملی مهم در ثبت جهانی هورامان
در ادامه ابراهیم زارعی عضو هیأت علمی گروه دیرینه شناسی دانشگاه بوعلی روی خط این جلسه مجازی آمد و اظهار داشت: مردم برحسب تجربه ای که از قبل تر داشته اند آثار معماری خودرا به شکلی ساخته اند که برابر زلزله مقاوم باشند و این موارد جایگاه درست این منطقه در زمینه معماری را نشان میدهد. علاوه بر معماری و باغ های اورمانات، باید از طبیعت، رودخانه، موسیقی و آداب و رسوم آن هم حفاظت و حمایت شود. وی افزود: ما وظیفه داریم مردم را به تعامل و همکاری دلسوزانه با هم فرابخوانیم. البته وظیفه حکومت نیز همین است که دراین زمینه فعال باشد. سازمان های مردم نهاد هم باید وارد کار شوند؛ یعنی همانطور که به ثبت جهانی هورامان کمک کردند باید در حوزه آموزش نگهداری و حفظ آن هم فعال باشند و این آموزش مستمر و مداوم باشد. درواقع باید با مردم ارتباط مستقیم برقرار کرد تا بتوان ثروت های طبیعی، تاریخی و فرهنگی را حفظ کرد.
این عضو هیأت علمی گروه دیرینه شناسی دانشگاه بوعلی ضمن تاکید بر این مساله که باتوجه به ثبت جهانی اورامانات وظیفه مردم و مسؤولان دوچندان شده است، بیان کرد: باید در امور مختلف خصوصاً جاده کشی و… مراقبت باشیم تا به این منطقه صدمه ای وارد نشود. نسل جدید باید از نسل گذشته یاد بگیرد و ببیند آنها چه کرده اند که امروز این منطقه مورد توجه جهانیان قرار گرفته است. حفظ مناظر طبیعی، معماری، صنایع دستی و آداب و آئین های منحصر به فردی چون «عروسی پیرشالیار» و «پالنگان»، صنایع دستی و… بسیار مهم، لازم و ضروری می باشد. چون آن چه موجب ثبت جهانی اورامانات شده همین ارزش های پایدار بوده است.
موسیقی و معماری هورامان محل تلاقی مردم با یگدیگر
سپس زارعی اظهار داشت: موسیقی و ادبیات بعنوان میراث معنوی این منطقه شناخته می شوند و اهمیت بسیاری دارند. این فرهنگ طی هزاران سال نگه داری شده است بطوریکه در این خطه بزرگانی در زمینه موسیقی، ادب و عرفان بودند که مسائل مهم و کلیدی را آموزش داده اند. بدین سبب باید این مسائل را به نسل جوان منتقل نماییم تا آنها هم بتوانند با عشق و علاقه میراث این منطقه را حفظ کنند.
م شارکت بالای جامعه محلی در ثبت جهانی اورامانات
پویا طالب نیا مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان هم اظهار نمود: منطقه اورامانات با معیار سوم و پنجم به ثبت جهانی رسید که معیار پنجم ناظر بر تعامل انسان با طبیعت است. برای مثال در این منطقه مردم به خوبی مصرف آب را مدیریت می کنند که این مسأله قسمتی از میراث ملموس و ناملموس را در بردارد. ما در اورامانات پدیده خلق زمین را داریم. وقتی در فلات ایران کمبود آب پیش آمد ایرانیان قنات را ایجاد کردند، در نمونه دوم هم در اورامان زمین را خلق کردند یعنی از کم ترین زمین بیشترین بهره را بردند.
وی اضافه کرد: در روستایی در منطقه اورامان جشنی به نام جشن «باران خواهی» وجود دارد که ریشه آن به مراسم «میتراییسم» بازمی گردد. همین طور یکی از منحصربه فردترین زندگی های کوچ نشینی را می توان در همین منطقه دید؛ خلاف جاهای دیگر محوریت کوچ نشینی در این منطقه «انسان» است چون اهالی هورامان از دیرباز خوش نشین بوده اند. هورامان نقطه تلاقی مهمی است که می تواند فرهنگ های مختلف را به هم پیوند دهد؛ بطوریکه حتی تعاملات بین فرهنگی به وجود آورده است.
طالب نیا عنوان کرد: در این منطقه یکی از مظاهر فرهنگی صنایع دستی است که اتفاقاً متفاوت از جاهای دیگر است. بطورمثال صنعت کاران در این عرصه به تجملات نمی اندیشند و تمام محصولات آنها کاربردی است. یا در نمونه ای دیگر خلاف جاهای دیگر خبری از خانه های عیانی نیست، خانه ها ساده اند چون برای مردم آن منطقه طبیعت ملاک زندگی بوده و هست. هورامان جغرافیایی بزرگ را شامل می شود که میان مردم اش تعامل سازنده و پایداری وجود دارد.
وی با اشاره به این که در ثبت جهانی این منطقه یکی از خاصیت ها مشارکت بالای جامعه محلی بود، مطرح کرد: بطور اساسی در ثبت های جهانی، طرح های مشارکتی به سبب دخیل بودن مردم ماندگارترند. به یاد دارم زمانی که حجت حسام مهدی ارزیاب مصری پرونده اورامانات از طرف سازمان ایکوموس (نهاد مشورتی یونسکو درباب نگهداری و پاسداری از میراث فرهنگی) جهت بررسی این پرونده به اورامانات آمد، مردم روستا آغاز به آب و جاروی روستا کردند و می شد شور و نشاط و ذوق و شوق و اراده جمعی را در آنها دید.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان با تاکید بر این مساله که باید در زمینه آموزش و نگهداری این میراث، ضوابط و دستورالعمل های مختلفی را در نظر گرفت، توضیح داد: در زمینه ساخت وساز باید با نهادها و سازمان های مختلفی مانند بنیاد مسکن، وزارت راه و شهرسازی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همکاری داشته باشیم و در حوزه گردشگری هم باید نظامنامه گردشگری محکم و سختگیرانه ای داشته باشیم تا از این منطقه به درستی محافظت گردد.
هورامان به مثابه مهم ترین تاریخ میراث معنوی
در اختتام رییس باشگاه نوروز اظهار نمود: دکتر ایوبی قبل تر هم این مساله را گفته بود که وقتی ارزیاب یونسکو به ایران آمد با کمک هنرمندان عکسهایی از منطقه اورامان تهیه و نمایشگاه زیبایی با ۷۰ عکس منتخب از ۳۵ عکاس ایرانی خصوصاً عکاسان استانهای کرمانشاه و کردستان در خانه هنرمندان، برگزار شد؛ بطوریکه بازرس یونسکو اظهار داشت: اگر منطقه اورامان را ندیده بودم حتما می گفتم این عکس ها فتوشاپ هستند، ولی حالا که این منطقه را از نزدیک دیده ام، می گویم که هورامان از این عکس ها هم زیباتر است.
پرونده «منظر فرهنگی هورامان / اورامانات» در چهل وچهارمین نشست اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (سه شنبه پنجم مرداد ۱۴۰۰ برابر با ۲۷ جولای ۲۰۲۱) در شهر فوجوی چین، مورد بررسی قرار گرفت و با تصویب اعضای کمیته، بعنوان بیست وششمین میراث ملموس کشورمان در لیست میراث جهانی یونسکو ثبت گردید.
منبع: فراجا
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب