کشف بزرگترین مجموعه مذهبی ایران باستان
فراجا: بزرگترین مجموعه مذهبی ایران باستان بعد از بررسی های باستان شناسی، ژئوفیزیک، عکسبرداری هوایی و مستندنگاری دقیق سازه های معماری بخش مرکزی شهر گور فیروزآباد سرانجام شناسایی شد.
به گزارش فراجا به نقل از ایسنا، علیرضا عسکری چاوردی ـ مدیر میراث جهانی منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس در فیروزآباد ـ با بیان این خبر اظهار داشت: نتایج فصل اول مستندنگاری و بررسی ژئوفیزیک در بخش مرکزی شهر «گور» در سال ۱۳۹۸ و متعاقبا ادامه این برنامه در قالب همکاری پایگاه میراث جهانی منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس با اداره کل پایگاه های میراث جهانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، پژوهشگاه، دانشگاه بولونیا و دانشگاه شیراز در سه سال مطالعات سطح الارضی برای شناخت سازه های معماری واقع در دایره مرکزی شهر گور ادامه پیدا کرد و سازه های معماری موجود در محدوده ای به وسعت ۲ هکتار، پیرامون منار مرکزی این شهر مستندنگاری شد و کارکرد آنها مورد مطالعه قرار گرفت.
این عتیقه شناس اضافه کرد: بقایای چهار جرز سنگی معروف به «تخت نشین» به ابعاد ۲۶ در ۲۶ متر با ارتفاع حداقل ۸ متر و یک برج منارمانند به ارتفاع ۳۰ متر سال هاست در بخش مرکزی شهر گور نمایان است و بلوک های سنگی ویرانه های این آتشکده مهم در سطح محوطه بصورت پراکنده بجای مانده است.
او با اشاره به اینکه درک روابط معماری این سازه های پراکنده نیازمند شناسایی و مستندنگاری دقیق بود تا بتوان به تحلیلی جامع از ارتباط فضایی و مکانی سازه ها دست یافت اظهار نمود: خوشبختانه این کار با بهره گیری از روش مستندنگاری پهپاد با بُرد کوتاه و طراحی سازه ها انجام گرفت و نقشه های مختلف تهیه شد.
عسکری چاوردی افزود: با مطالعه سبک شناسی سازه های معماری نمایان و درک روابط بین سازه ها در تطبیق با پلان فضاهای اصلی و الحاقات وابسته به آن و مقایسه با پلان بناهای مکشوفه مذهبی دوره ساسانی کارکرد سازه های معماری در بخش های الحاقی و در رابطه با دو بنای تخت نشین و منار مرکزی شهر گور روشن شد.
او برمبنای پلان حاصل از مستندنگاری سازه های معماری بخش مرکزی شهر، اظهار داشت: بنای تخت نشین و مجموعه ساختمان های پیرامونی آن روی یک صفه به ابعاد ۶۵ در ۸۰ متر در یک مجموعه بزرگ ساختمانی قرار داشته و عملکرد تمام واحدهای ساختمانی در این مجموعه به هم مرتبط بوده که این مساله نشان دهنده کارکرد واحد مذهبی در مجموعه معماری بخش مرکزی شهر گور است.
این عتیقه شناس اضافه کرد: سازه های معماری مکشوفه در یک مجموعه وابسته و در رابطه با هم بعنوان آتشگاه، آدرویان، ایزیشگاه، اتاق هووما، تالارهای نیایش و نمازگاه، محل برگزاری جشن ها و گاهنبارها، چهارتاقی محل نیایش، محل تکریم آب و اجرای مناسک آیین های زرتشتی مکان یابی، شناسایی و تحلیل شده است.
شهر پدری ساسانیان سال ۱۴۰۱ کاوش می شود
بگفته مدیر میراث جهانی منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس در فیروزآباد، این مجموعه بزرگ مذهبی در سده سوم میلادی بنیانگذاری شده، اما بنظر می رسد با عنوان شهر پدری ساسانی تا آخر دوره ساسانی مورد تکریم و قداست مذهبی قرار گرفته، به شکلی که احیانا با دفن پادشاهان ساسانی در این شهر همیشه در آن دوره بر حرمت آن افزوده شده و در سده های اسلامی به شهر مزارات (شهر گور) معروف شده است.
او با اشاره به اینکه این شهر به احتمال محل دفن خیلی از پادشاهان ساسانی در کنار مجموعه بزرگ مذهبی واقع در بخش مرکزی شهر گور بوده و بنا بر این هم باروهای بزرگ شهر و تشریفات مذهبی شهر تا آخر دوره ساسانی برقرار بوده است، اظهار نمود: در حقیقت، سیستم های دفاعی و باروی بزرگ این شهر در قلب بخش مرکزی فارس نشان میدهد در ابتدا، شهر دوره ساسانی با کارکرد نظامی بصورت بارویی با پلان دایره بنا شده، اما این باروها در تمام دوره ثبیت و تامین امنیت بخش مرکزی ایران، فارس، همیشه معمور بوده است، برای اینکه بزرگترین مجموعه مذهبی و به احتمال، آرامگاه خیلی از پادشاهان ساسانی در موطن پدری آنها در شهر گور قرار داشت.
عسکری چاوردی بیان کرد: در محدوده جستجوهای دیرینه شناسی در سالهای قبل چندین تابوت سفالی در این بخش شناسایی شد که نشان میدهد کارکرد این تابوت های سفالی در اتاق هایی منقوش با کف موزاییک می تواند به شاهزادگان ساسانی تعلق داشته باشد.
عسکری چاوردی اظهار داشت: تا حالا شهر گور را بعنوان شهری می شناختند که سازه های معماری دایره مرکزی آن بخش حکومتی و اداری شهر بوده، در حالی این شناخت بصورت فرضیه باقی ماند که مطالعات "دیتریش هوف" نشان داده بود کاخ اردشیر بابکان با زیرساخت ۵۰۰۰ مترمربع واحدی سیاسی اداری و بعنوان کاخ دارای کارکرد سیاسی و هم اداری بوده است.
او اضافه کرد: بدین سان از شش ایوان بزرگ کاخ اردشیر برای پذیرایی و برگزاری جلسات سیاسی، اجتماعی و از سه تالار بزرگ مربع شکل گنبددار در پشت ایوان مرکزی بنا برای امور روزانه اداری مملکت و ملاقات های رسمی پادشاه استفاده می شد.
مدیر میراث جهانی منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس در فیروزآباد اظهار داشت: برنامه سامان دهی و کاوش این مجموعه بزرگ مذهبی کشور با همکاری اداره کل پایگاه های میراث جهانی معاونت میراث فرهنگی کشور، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس، دفتر مطالعات میراث فرهنگی موسسه ایزمئو ایتالیا در دانشگاه شیراز و دانشگاه بولونیای ایتالیا با مجوز از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ بصورت رسمی طی یک برنامه پنج ساله شروع خواهد شد.
شهر گور که باستان شناسان آنرا شهر پدری ساسانی معرفی کرده اند، اردشیرخوره نام داشته که محل باستانی در شهرستان فیروزآباد بوده است. این شهر اوایل قرن سوم میلادی به دست اردشیر بابکان بنیاد شد. طرح و الگوی شهر دایره ای شکل است که در بررسی های گذشته معلوم شده بود چهار دروازه اصلی داشته و بناهای حکومتی و محل اقامت درباریان در آن واقع شده بود. شهر باستانی گور اکنون متروک است و در سال هایی نیز مورد تعرض جاده سازان و همین طور عشایر و روستانشینان نزدیک آن با ساخت گورستان قرار گرفته بود.
بنا بر گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، چشم انداز دیرینه شناسی ساسانی منطقه فارس، هشت سایت باستانی است که در سه منطقه باستانیِ فیروزآباد، بیشاپور، سروستان در جنوب غربی استان فارس واقع شده اند. این سازه ها، کاخ ها و شهرها شامل قلعه دختر، سنگ نگاره پادشاهی اردشیر بابکان، سنگ نگاره پیروزی اردشیر بر اردوان، اردشیر خوره (شهر گور)، کاخ اردشیر بابکان، شهر بیشاپور، پیکره شاپور یکم (غار شاپور) و کاخ ساسانی سروستان به اوایل و اواخر دوره شاهنشاهی ساسانی که از ۲۲۴ تا ۶۵۸ پس از میلاد در سراسر این منطقه گسترش یافت، مربوط می شوند. این آثار یکی از چهار اثری هستند که در جلسه ۳۰ ژوئن ۲۰۱۸ کمیته میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند تا تعداد آثار ایرانی ثبت شده در بین میراث جهانی یونسکو به عدد ۲۳ و آثار استان فارس به عدد ۵ برسد.
منبع: فراجا
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب