یافته های جدید در رابطه با قلعه ای باستانی در ایران
به گزارش فراجا، با انجام بررسی های آرکئوژئوفیزیک با روش مغناطیس سنجی در قلعه اولتان، باستان شناسان به یافته های جدیدی رسیدند.
به گزارش فراجا به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، بررسی های آرکئوژئوفیزیک با روش مغناطیس سنجی در محوطه باستانی «اولتان» با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل و معاونت پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی به سرپرستی کورش محمدخانی، عضو هیأت علمی گروه دیرینه شناسی دانشگاه شهید بهشتی با مجوز پژوهشکده دیرینه شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد.
کورش محمدخانی ـ عضو هیأت علمی گروه دیرینه شناسی دانشگاه شهید بهشتی ـ «اولتان قالاسی» یا قلعه «اولتان» را از محوطه های بسیار مهم دوره ساسانی و اسلامی در شمال غربی کشور دانست و اظهار داشت: اولتان قالاسی در ساحل جنوبی رود ارس و در کمتر از ۵۰۰ متری غرب شهر اولتان و در میانه راه پارس آباد به آصلان دوز، در استان اردبیل واقع شده است.
او اضافه کرد: باتوجه به آثار سطحی و بررسی تصاویر هوایی و ماهوارهای بنظر می رسد این محوطه باستانی، شهری بوده که از دو بخش محصور (شارستان یا ارگ) و غیرمحصور (بخش استقراری پیرامون شارستان، ربض) تشکیل شده است.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی اولتان با اشاره به اینکه ارگ، شهر وسیع و حدودا مسطح است و بارویی خشتی آنرا فرا گرفته است، اظهار داشت: اولتان قالاسی در مجموع و با احتساب ارگ و ربض (دیوار گرداگرد شهر) احیانا بیش از ۷۰ هکتار وسعت دارد و بی گمان شرایط شکل گیری و جای گیری اولتان قالاسی تحت تأثیر وجود و جریان رود ارس بوده است.
محمدخانی اضافه کرد: روی حصار پستی و بلندی هایی با فواصل مختلف، تقریباً ۳۰ متر، دیده می شوند که بنظر می رسد نشانگر برجک های آن باشد وگرداگرد ارگ (در شرق، جنوب و غرب) را خندقی به عرض ۱۰ متر احاطه کرده که امروزه خندق غربی به عنوان کانال فاضلاب کارخانه قند استفاده می شود. در خندق جنوبی نیز ساختار و سازه ای همچون آغل گوسفندان، کارگاه سنگ شکنی و کارخانه رب سپهری تولید شده است.
عضو هیأت علمی گروه دیرینه شناسی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه شرایط، شکل گیری و جای گیری اولتان قالاسی بی گمان بی تأثیر از وجود جریان رود ارس نبوده، بطوریکه ضلع شمال غربی ارگ بر لبه پادگان رود و مطابق با مسیر جریان رود راه اندازی شده، بیان کرد: احیانا بمنظور دفاع بهتر از شهر، از وجود مانع طبیعی نهایت استفاده به عمل آمده است.
او افزود: اولتان قالاسی از جهت شمال و شمال غربی به رود ارس مشرف است و در بعضی منابع از این شهر به عنوان یکی از بنادر دوره اشکانی نام برده می شود، درحالی که باتوجه به جستجوهای انجام شده و جستجوی دقیق منابع و کتب مربوط به تاریخ و جغرافیای تاریخی دشت مغان و این محوطه، به نظر نمی رسد قدمت این شهر به دوره اشکانی برسد.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی اولتان اظهار داشت: باتوجه به مطالعات و جستجوهای کریم علیزاده در این محوطه در دهه هشتاد خورشیدی، آثاری از دوره ساسانی و بیش از دوره اسلامی وجود دارد و احیانا این شهر در مقطعی از تاریخ، نامی جز «اولتان» داشته و تنها از دوره مغول به بعد است که نام اولتان را در یکی از منابع مهم مشاهده می نماییم.
محمدخانی افزود: بررسی های آرکئوژئوفیزیک با روش مغناطیس سنجی بمنظور شناسایی عوارض زیر سطحی در قلعه و بخش پیرامونی آن در شهر بیرونی یا بخش صنعتی در غرب قلعه اولتان و شناسایی بهتر عوارض این محوطه انجام گرفت.
او اضافه کرد: تمام قلعه اولتان و باروهای اطراف مورد پیمایش مغناطیسی قرار گرفت و آثار جالب توجهی در نقشه های مغناطیسی آشکار شد.
عضو هیأت علمی گروه دیرینه شناسی دانشگاه شهید بهشتی همین طور اظهار داشت: به جز اندک آلودگی های ژئوفیزیکی مثل برجک دیده بانی مرزبانی و میله های مرزی و سازه فنس کشی شده در شمال غربی محوطه، قلعه اولتان از حیث آلودگی، عاری و جهت بررسی مغناطیسی بسیار مناسب بود، اما در بخش جنوبی در خارج از باروی ارگ، باتوجه به ساخت وسازهای بسیار زیادی که تا به امروز انجام شده (کارگاه سنگ شکنی، کارخانه رب سپهری، ساختمان های تعاونی روستایی، پمپ گاز، کارگاه بسته بندی علوفه) بررسی مغناطیسی را نا ممکن کرد.
محمدخانی با اشاره به اینکه در قسمت غربی قلعه اولتان و پیرامون ارگ پس از خندق غربی نیز بررسی انجام شد، اظهار داشت: بخش جنوبی این قسمت نیز به سبب ساخت وسازها و وجود چاله زباله قدیمی شهر پارس آباد، امکان بررسی را نا ممکن کرده بود، ولی بخش شمالی شهر بیرونی بطور کامل مورد پوشش بررسی مغناطیس سنجی قرار گرفت که نتایج قابل توجهی را در بر داشت.
او اضافه کرد: تصاویر هوایی عمودی قلعه و بخش پیرامونی توسط پهباد از فاصله ۹۵ متری سطح زمین تهیه که برای تهیه نقشه های رقومی سطح و همین طور هم پوشانی نقشه های مغناطیسی و تصاویر هوایی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
محمدخانی قلعه اولتان را از قلعه های بسیار مهم دوره ساسانی و اسلامی خواند که به شماره ۲۶۵۴ در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است و اشاره کرد: بی گمان این قلعه در دوره ساسانی از قلعه های مهم برای امور تدافعی در شمال غرب ایران بوده که مطالعات و بررسی های آن تا به امروز مغفول مانده است.
سرپرست هیئت دیرینه شناسی اولتان تصریح کرد: این قلعه، بنا به مدارک تاریخی و نوشته های که در دوره اسلامی خصوصاً از دوره ایلخانی و تیموری وجود دارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است.
منبع: faraja.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب