حرا، ریه سبز خلیج فارس و تکیه گاه زندگی در جزیره ۵ هزار نهال غرس شد

فراجا: یکی از جلوه های ویژه و عامل جهانی شدن روستای سهیلی، جنگل های حَرّا و مراقبت بومیان از این درختان است؛ مردم سهیلی نهال حرّا را در خانه ها پرورش داده و در محدوده جنگل می کارند.

خبرگزاری مهر – گروه استانها، علی ستاری: در دل جزیره قشم، جایی میان آب های نیلگون خلیج فارس و خاک گرم و طلایی روستای سهیلی، زندگی با ریتم دریا و نسیم درهم آمیخته است. اینجا جایی است که درختان اعجاب انگیز حرا از دل آب شور سر برمی آورند و با ریشه هایی تنیده در گل، حیات را معنا می کنند. جنگل های حرا، که کارشناسان آنرا یکی از مهم ترین ذخیره گاه های زیستی ایران می دانند، نه تنها زیستگاه پرندگان مهاجر و آبزیان بی شمارند، بلکه تکیه گاه فرهنگی و اقتصادی مردم محلی نیز به شمار می روند. روستای سهیلی، قلب تپنده ی این اکوسیستم آبی، در سالیان اخیر بعنوان یکی از روستاهای جهانی گردشگری شناخته شده است؛ اما آن چه این روستا را از دیگر نقاط جزیره متمایز می کند، تنها طبیعت خیره کننده اش نیست، بلکه روش زیستن مردم آن با طبیعت است. مردمان سهیلی آموخته اند که توسعه، اگر با احترام به زمین و دریا همراه نباشد، پایداری نخواهد داشت. آنان باور دارند که پاسداری از حرا، پاسداری از زندگی است. در این روستا، گردشگری با محیط زیست گره خورده و محافظت از جنگل به یک آیین بومی تبدیل گشته است. هر سال، از کوچک ترین کودک تا سالخورده ترین صیاد، در طرح های مردمی کاشت نهال حرا شرکت می کنند؛ آئینی که نسل به نسل ادامه یافته و امروز به نمادی از همدلی مردم و طبیعت بدل شده است. صدای پاروها و قایق های بی صدا در بین آبراهه های سبز، نشانه ای از گردشگری پایدار می باشد که بدون آزار پرندگان مهاجر یا برهم زدن آرامش جنگل، به حیات خود ادامه می دهد. ابراهیم خانگاه، فعال محیط زیست و گردشگری، در گفت و گو با گزارشگر مهر از خاصیت های این زیست بوم منحصربه فرد و نقش مردم محلی در محافظت از آن سخن گفت.

درختانی که با آب شور زنده اند

ابراهیم خانگاه اظهار داشت: جنگل حرای سهیلی حدود ۲۲ هزار هکتار وسعت دارد و در شمال جزیره قشم و در محدوده تالاب بین المللی خورخوران گسترده شده است. درختان این جنگل از گونه Avicennia marina هستند که در فارسی به آن حرا می گوئیم. خاصیت منحصربه فردشان اینست که می توانند در آب شور دریا زندگی کنند و حتی قسمتی از شوری آب را تصفیه می کنند. او درباره ی سازوکار طبیعی این تصفیه توضیح داد: ریشه های سوزنی شکل حرا که از دل گل بیرون آمده اند، نقش فیلتر را دارند. این ریشه ها حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد نمک موجود در آب را از خود عبور نمی دهند و آب نسبتاً شیرین تری را به ساقه و برگ می رسانند. باقی نمک نیز به شکل کریستال های ریز از پشت برگ درخت خارج می شود. همین خاصیت است که سبب شده درخت حرا بتواند در محیطی زندگی کند که خیلی از گیاهان دیگر توان تحمل آنرا ندارند.

زیبایی چهار فصل و عطر بهار در بین دریا

این فعال محیط زیست در ادامه اضافه کرد: درختان حرا همیشه سبز هستند و فصل خزان ندارند. در فصل بهار شکوفه هایی زرد و نارنجی رنگ روی شاخه ها می رویند که خیلی خوشبو و معطرند. همین گل ها زنبورهای عسل را از کوهستان های اطراف به اینجا می کشانند. زنبورها روی شاخه های حرا کندو می سازند و از شهد گل های آن عسلی تولید می کنند که هم طعم منحصربه فردی دارد و هم خاصیت درمانی بالایی. خانگاه افزود: میوه ی حرا شبیه چغاله بادام است. از روغن دانه هایش برای درمان زخم معده استفاده می شود و عصاره ی برخی بخش های درخت هم در طب سنتی بعنوان مسکن درد دندان به کار می آید. مردم محلی این دانش را از نسل های گذشته به ارث برده اند.

تالاب بین المللی خورخوران؛ بهشت پرندگان مهاجر

به قول خانگاه، جنگل حرای سهیلی تنها محل رویش درخت نیست، بلکه زیستگاهی است برای صدها گونه جانوری؛ این جنگلها قسمتی از تالاب بین المللی خورخوران هستند که در لیست کنوانسیون جهانی رامسر ثبت شده و یکی از اجزای ژئوپارک جهانی قشم بشمار می رود. شبکه ای از آبراهه های باریک و گسترده در بین این جنگل جریان دارد و همین تنوع زیستگاهی سبب حضور گونه های مختلفی از ماهی ها، میگوها، سخت پوستان، نرم تنان و دوزیستان شده است. او ضمن اشاره به حضور پرندگان مهاجر اظهار داشت: در طول سال خصوصاً در زمستان، دسته های بزرگی از پرندگان مهاجر از شمال ایران، سیبری و آسیای مرکزی به این منطقه می آیند. فلامینگوها، پلیکان ها، گیلانشاه بزرگ، ابروسفیدها، سلین ها و حتی عقاب دریایی دم سفید و شاهین بحری همچون گونه هایی هستند که اینجا را برای زمستان گذرانی انتخاب می کنند. وجود آرامش و نبود شکارچی، جنگل حرا را به پناهگاهی امن برای آنها مبدل کرده است.

پیوند گردشگری و محیط زیست

خانگاه با تکیه بر اهمیت گردشگری پایدار در منطقه اظهار داشت: جنگل حرا یکی از مهم ترین جاذبه های طبیعی جزیره قشم است. هر سال هزاران توریست داخلی و خارجی برای دیدن این منظره بدیع با قایق وارد آبراهه های جنگل می شوند. در کنار لنج های سنتی، ما خدمات جدیدی مثل آلاچیق های شناور راه اندازی کرده ایم که آلایندگی خیلی کمتری دارند. این آلاچیق ها برای گروههای ۱۰ تا ۱۲ نفره طراحی شده اند و تجربه ای متفاوت از سفر در دل جنگل آبی را فراهم می کنند. او اضافه کرد: در این تورها علاوه بر بازدید، به مسافران درباره ی اکوسیستم حرا آموزش داده می شود تا بدانند این جنگل فقط منظره ای دیدنی نیست، بلکه قلب تپنده ی حیات در خلیج فارس است.

طرح کاشت نهال با مشارکت کودکان

خانگاه در ادامه گفت و گو به برنامه های بومیان برای احیای جنگل اشاره نمود و گفت: هر سال قسمتی از درآمد گردشگری صرف اجرای طرح های محیط زیستی می شود. مهم ترین طرح، کاشت نهال حرا توسط خردسالان روستای سهیلی است. ما بذرهای حرا را در فصل مناسب جمع آوری می نماییم و آنها را در اختیار خردسالان قرار می دهیم تا در خانه بکارند و مراقبت کنند. وقتی نهال ها به قدر لازم رشد کردند، در برنامه ای گروهی باردیگر به جنگل بازگردانده می شوند. او اضافه کرد: سالانه حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ اصله نهال حرا به دست همین خردسالان در بسترهای گلی کاشته می شود. این کار نه تنها به احیای جنگل کمک می نماید، بلکه سبب می شود نسل جدید قدر طبیعت را بداند و نسبت به محیط زیست احساس مسئولیت پیدا کند. خانگاه در آخر گفت و گو خطاب به گردشگران اظهار داشت: جنگل حرا فقط میراث جزیره قشم نیست، میراث تمام ایرانی هاست. وقتی به اینجا می آیید، یادتان باشد که این درختان در دل آب شور زنده مانده اند تا به ما یاد بدهند در سخت ترین شرایط هم می شود سبز بود. مراقبشان باشیم.

احترام به محیط زیست، جوهره گردشگری سهیلی است

روستای سهیلی در جزیره قشم نه فقط به خاطر جنگل های اعجاب انگیز حرا، بلکه به جهت نوع نگاه مردمش به طبیعت، شهرت جهانی یافته است. در سفری به این روستای دوستدار محیط زیست، با عبدالمجید صلغی، رئیس شورای اسلامی روستای سهیلی گفت و گو کردیم تا از راز ماندگاری جنگل های حرا و مشارکت مردم در محافظت از آن بیشتر بدانیم. خبرنگار مهر: سهیلی یکی از روستاهای شاخص در داوری جهانی گردشگری شناخته شده است. از دید شما، عامل اصلی این موفقیت چیست؟ صلغی: یکی از شاخصه های اصلی سهیلی در داوری جهانی، احترام به محیط زیست بود. ما از همان سال نخست گردشگری، تصمیم گرفتیم طبیعت را محور توسعه قرار دهیم. به همین خاطر، برنامه ی کاشت نهال های حرا را شروع کردیم؛ بومیان در فصل برداشت میوه های حرا، بذرها را جمع آوری می کنند، در خانه ها پرورش می دهند و بعد از دو یا سه ماه، نهال های آماده را در نقاط نیاز جنگل می کارند. این کار دیگر فقط یک برنامه نیست، تبدیل به یک رسم بومی شده است. خبرنگار مهر: آمارها نشان میدهد حجم بالایی از نهال کاری هر سال صورت می گیرد. این عدد دقیقا چقدر است؟ صلغی: بله، هر سال حدود ۲۰۰ هزار نهال حرا در سهیلی کاشته می شود. این روند بالاتر از ۱۵ سال است ادامه دارد. تقریبا هر خانواده در این طرح شرکت می کند و چند ده نهال می کارد. مردم خودشان احساس مالکیت و مسئولیت نسبت به طبیعت دارند. همین سبب شده جنگل های حرا در سهیلی هر سال جوان تر و گسترده تر شوند. خبرنگار مهر: در سالیان اخیر، مبحث گردشگری پایدار در سهیلی زیاد مطرح گردیده است. شنیده ایم که شما حتی در نوع قایق ها هم تغییراتی بوجود آورده اید. صلغی: درست است. در سال ۱۳۹۸ تصمیم گرفتیم استفاده از قایق های بی صدا را شروع نماییم. صدای موتور قایق ها گاهی پرندگان را می ترساند و آرامش جنگل را از بین می برد. ما نمی خواستیم گردشگری به قیمت آزار طبیعت تمام شود؛ این قایق ها در قالب تعاونی اداره می گردند. سود حاصل از گردشگری میان همه قایقران ها تقسیم می شود. بطورمثال اگر تعاونی ۱۴۵ قایق داشته باشد و سالانه ۱۴۵ میلیون تومان درآمد کسب کند، هر قایقران یک میلیون تومان سهم می برد. دهیاری فقط کار ساماندهی و دریافت عوارض را انجام می دهد؛ اصل درآمد برای مردم است. خبرنگار مهر: اخیراً رویداد «چی چکا سهیلی حرا» هم اجرا شد. از این برنامه بیشتر بگویید. صلغی: «چی چکا» به زبان محلی یعنی «نفس دوباره» و هدف ما همین بود؛ نفس تازه دادن به زیست بوم حرا. در این رویداد، پنج هزار اصله نهال حرا کاشته شد. نکته زیبا اینست که در این طرح، نه فقط بزرگ ترها، بلکه کودکان، قایق داران و همه مردم سهیلی و حتی روستای همسایه، هفت رنگو، حضور داشتند. در مرحله نخست، سه هزار نهال اهدایی از اداره منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان توسط مردم و قایق داران کاشته شد. در مرحله دوم، خردسالان سهیلی وارد عمل شدند. آنها شهریورماه بذرهای حرا را از جنگل جمع آوری کرده بودند، در خانه نگهداری کردند و دو ماه بعد خودشان نهال ها را به ساحل بردند و با دقت بی نظیری کاشتند. خبرنگار مهر: این همه مشارکت مردمی در یک روستای کوچک واقعا تحسین برانگیز است. به نظر شما رمز این همراهی چیست؟ صلغی: رمز کار، «اعتماد» است. مردم می دانند اگر طبیعت حفظ شود، زندگی خودشان هم پایدار می ماند. ما در سهیلی یاد گرفته ایم که توسعه باید با محیط زیست هماهنگ باشد، نه در مقابل آن. خبرنگار مهر: در پایان، اگر بخواهید سهیلی را در یک جمله توصیف کنید، چه می گوئید؟ صلغی: سهیلی روستایی است که با طبیعت نفس می کشد. بطور خلاصه آنان باور دارند که پاسداری از حرا، پاسداری از زندگی است. همین سبب شده جنگل های حرا در سهیلی هر سال جوان تر و گسترده تر شوند. بطورمثال اگر تعاونی ۱۴۵ قایق داشته باشد و سالانه ۱۴۵ میلیون تومان درآمد کسب کند، هر قایقران یک میلیون تومان سهم می برد.

1404/08/17

10:24:16

0.0 / 5

تگهای خبر: آموزش , توریست , جاذبه , خدمات

این پست فراجا را می پسندید؟

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این پست فراجا

نظر شما در مورد این پست فراجا

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۲ بعلاوه ۱